DEPREMİN İSİMSİZ KAHRAMANLARI

DEPREMİN İSİMSİZ KAHRAMANLARI

Karadeniz Bayrak-Ahmet BAYRAK/ALTINORDU (Ordu), (OBA)

ÖZEL HABER

Her şey susar telsiz konuşur

Son dönemde yaşadığımız deprem felaketinin isimsiz kahramanları ile konuştuk;

Türkiye’nin her ilinden deprem bölgesine giden amatör telsizciler şebekelerin çökmesi nedeniyle telefonların çekmediği alanlarda TRAC 280 telsiz operatörüyle haberleşmenin sağlanmasında büyük katkı sağladılar. 

Deprem bölgesine giden TRAC Ordu İl Temsilcisi Hüdaverdi Güneş deprem bölgesindeki yapmış oldukları çalışmaları Karadeniz Bayrak Gazetesine anlattı.

Deprem 10 şehrimizi yok etti, bildiğimiz haberleşme kaynakları sustu ama telsiz haberleşmesi devam etti. Telsiz in afet haberleşmesindeki öneminin ne kadar büyük olduğunu son dönemlerde daha net görüyoruz. Tüm haberleşme kanalları normale dönse dahi telsiz haberleşmesinin yerini hiçbir haberleşme yöntemi dolduramamaktadır. Çünkü telefonlar yetersiz kalıyordu ve GSM üzerinden bilgi sınırlı akıyordu... Ülkenin dört bir yanındaki amatör telsizciler ilk anda toparlanıp rölelerini (tekrarlayıcı, aktarıcı) açtı. Böylece uzak mesafelerden onlarca kişi radyo dalgaları aracılığıyla baz istasyonlarına ihtiyaç duymadan haberleşti. Anbean toplanma bölgelerindeki acil ihtiyaçlardan dağ köylerinde gerekli çadır sayısına, tıkanmış ya da yarılmış yol uyarılarından enkazdan ses geliyor çağrılarına kadar muhaberat yani haberleşme hiç durmadı.

 Ülkemizde afetler ve acil durumlar konusunda hizmet veren ilk gönüllü kuruluş olan Türkiye Radyo Amatörleri Cemiyeti’nin (TRAC) Ordu il Temsilciliği görevini yürüten Hüdaverdi GÜNEŞ (TA7OM) depremin ilk anından itibaren sorumluluk alanı içerideki tüm sistemleri Afet Haberleşmesine yönlendirdiklerini bildirdi.

Haberleşme sistemleriniz afet bölgesinde ne tür faydalar sağladı?

TRAC, Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP)’nda ulusal ve yerel düzeyde Afet Haberleşme Çalışma Grubu bünyesinde destek çözüm ortağı olarak görevlidir. Dolayısı ile felaketin ilk anlarından itibaren ülke genelinde bulunan şubelerimizden 44’ü ve 6 temsilcilikten toplam 280 operatör afet bölgesindeki şehirlerimize konuşlandılar. Anılan bölgelerde sadece TRAC Üyeleri değil ülkemizde bulunan yerel ve ulusal düzeydeki diğer Amatör Telsiz derneklerinden de arkadaşlarımız bölgelere giderek Afet haberleşmesine destek vermişlerdir. 

TRAC Ordu olarak bizler de 4 operatör ve iki haberleşme aracı ile Adıyaman bölgesinde görevlendirildik. 

Adıyaman’a vardığımızda TRAC Bergama Şubemiz ile buluşup GAMER merkezde konuşlanıp harekât planımızı belirledik.  Haberleşmenin geniş bir alanda tesis edilmesi için Öncelikle bir Rölenin kurulmasının sonrasında yapabileceklerimize bakmamız yönünde karar aldık. Şehrin Yüksek noktasında bulunan Seyir Terası denen bölgeye giderek yanımızda getirdiğimiz Röleyi hızlı bir şekilde aktif ettik. İlk saha çalışmalarına GAMER merkezden başladık.

• GAMER merkeze geldikten sonra haberleşme sıkıntısı yaşayan Kızılay’ın haberleşme sorununu hızlıca çözdük. Bölgeye gelen arama kurtarma ekiplerinde bulunan birçok amatör Rölenin kurulduğunu öğrenip aktif olarak kullanmaya başladılar. Sürekli Röleyi takip eden bir operatör yardımı ile Arama kurtarma timlerinin gerek GAMER Merkezden Gerek il kriz merkezinden yönlendirme ve problemlerinin hızlı çözümüne önderlik yaptık. 

• Ulaşılamayan dağ köylerine bir araç çıkartarak durumun raporlamasını ve gerekli yardımların ulaştırılmasına yardımcı olduk. Depremin ilk gününden itibaren karasal bağlantının sağlanamadığı Çelikhan ilçemize ulaşmak için gösterdiğimiz çaba gecenin geç saatlerinde son buldu. Deprem dolayısı ile yolları ve köprüleri yıkılan alternatif yollar ile ulaşamadığımız ancak tek ulaşmanın mümkün olabileceğini düşündüğümüz tarafın yoğun çabalar sonucunda Karayollarına açtırılması sonucunda yardım Tırlarının bölgeye ulaşmasını sağladık. TRAC Çorum Şubemizin de katılımı ile operatör eksiğimiz de giderilmiş oldu. Böylelikle acil telsiz ve operatör ihtiyacı olan göçüklere operatör verebildik. TRAC Bergama Şubemizin irtibatı, gayreti ve çabaları ile bağış olarak temin edilen acil ihtiyaç olan El Telsizleri TRAC Urfa Şubemiz tarafından çalışma alanımıza getirilerek teslim alınmış, akabinde göçük üzerinde çalışan ekiplere dağıtılarak bu bağlamdaki eksiklik bir nebze giderilmiştir. Görevimizin son günlerinde özellikle çalışma bölgemize gelen Arama Kurtarma Timleri içerisinde bulunan Amatörlerin göçük altında canlı ihbarı ve bizlerinde hızlı bir şekilde belirtilen noktaya profesyonel ekiplerin sevk edilmesini sağlamamız ile kurtarılan canlara şahit olduk. Boş zamanlarımızda personel yetersizliği ve halkın yoğunluğu nedeniyle seyyar aş evlerinde çalışarak bu bağlamda da yardımcı olmaya gayret ettik. Ekip personel sıkıntısı çeken göçük arama kurtarma personellerinin yanlarında bulunup ekipmanlarının taşınması ve kolay ulaştırılması gibi birçok konuda destek olmaya çalıştık. 
• Amatör telsizcilerin afetlerde kilit noktada olmasının nedeni ne?
• Amatör telsizcilerin (radyo amatörlerinin)  afetlerde başarılı olmasının sırrı, radyo amatörlüğünün öncelikle bunu bir hobi amacıyla yapması, araştıran ve geliştiren bir ruha sahip olması, eğitimli ve akabinde de lisans ile bu hobiyi yapıyor olması gibi faktörleri sıralayabiliriz. Ayrıca, Telsiz Haberleşmesi ve haberleşme teknikleri konusunda sürekli eğitim alıyor olması. Radyo amatörlüğünün spektrumun her bölgesinde frekans bantlarına ve geniş bir yöntem yelpazesine sahip olması başarının diğer sırrı ve profesyonel telsizcilikten (ticari amaçla yapan) farkıdır
• Ordu veya çevre illerde olabilecek Afet veya Acil durumlarda haberleşme için altyapınız yeterli mi?

Bizler Ordu’da bu tür olası acil durumlara haberleşme sistemlerimiz açısından her zaman hazırız. 3 Adet Role sistemimiz, 4 Adet de APRS – Otomatik Pozisyon Bildirme sistemi ve Deprem Veri aktarma sistemi çalıştırmaktayız. Bu sistemler ilimiz dışında çevre illeri de kapsama altına alacak şekilde kurulumları yapılmıştır. Bunlar ile birlikte Ordu-Giresun ve Sivas illerinin kesişim noktasında bulunan Karagöl Dağı zirvesine iki yıl yorucu ve zor şartlarda kurduğumuz sistemler sayesinde neredeyse 400km karelik bir alanı kapsama altına almış olduk. Özellikle Kuzeydoğu Anadolu fay hattı üzerinde bulunan Erzincan Sivas Tokat eksenini Karadeniz Sahil illerine bağlamakta ve bu iller arasında el telsizleri ile dahi haberleşme yapılabilmektedir. Bu sistemler tamamen gönüllü arkadaşlarımızın emek ve katkıları ile yapılmıştır. 

60 Yıllık Cemiyet

• Hüdaverdi bey TRAC’ın tarihçesi hakkında bilgi verir misiniz?

TRAC, 1962’de diş tabibi Dr. Bedii Ezgi ve arkadaşları tarafından kuruldu.  Ülkemizde kurulan ikinci amatör radyo derneğiyiz. Ancak o dönemde yürürlükteki kanun gereği telsiz haberleşmesi için şart koşulan izinler verilmiyordu. 1983’te kanun değişikliğiyle fiili amatör telsizciliğin (radyo amatörlüğü) önü açıldı. Yasama organı bu etkinliğin önünü ağırlıklı olarak toplum hizmetine (afetler) yönelik beklentileri sonucunda açtı. 

Toplumsal hizmete yönelik neler yapıldı?

Sivil Savunma Genel Müdürlüğü’ne ilk işbirliği önerisi 1986’da yapıldı ancak bu girişimden sonuç alınamadı. 1990 yılında acil durumlara hazırlık konusunun kamu yönetiminin gündemine yoğun olarak girmesiyle, tekrarlanan girişimimiz bu kez sonuç verdi. Toplum hizmeti süreci, o yılın Haziran ayında yapılan bir Sivil Savunma tatbikatına katılımla başladı. Aynı yıl ülkemizin değişik yerlerinde tatbikatlar yapıldı. Bu tatbikat dizisinin sonunda Sivil Savunma Genel Müdürlüğü’nden “olası gerçek bir acil durumda işbirliği” talebinin gelmesi ile yeni bir aşamaya girildi. 1991 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile Kamu yararına çalışan derneklerden sayıldı. 1980 ihtilalinde kaybettiği TÜRKİYE ön ekini 2013 yılında içişleri bakanlığı izniyle tekrar alarak “Türkiye Radyo Amatörleri Cemiyeti” adını aldı 

• Kurduğunuz bu haberleşme sistemlerinin son yaşadığımız Afet de ne gibi faydası oldu.

Depremin ilk dakikalarından itibaren APRS Üzerinden Depremin merkez üstü ve şiddetini gördüğümüzde dehşete düştüğümüzü saklayamam. Hemen telsizlerimizin başına geçerek bölgeden haber almaya çalıştık. Olayın vahametinin büyüklüğünü gördükten sonra Deprem Bölgesindeki Röleleri birbirlerine bağlayarak diğer iller ile Deprem Bölgesi arasında haberleşme köprüsünü tesis ettik. Gaziantep sokaklarında Göçükleri tespit edip bildiren arkadaşlarımızın sesini buradan duyabiliyorduk. Yardım çığlıkları 500km uzaktan Ordu ve çevresine Rölelerimiz vasıtasıyla duyulabiliyordu. Bunun manasının ne olduğunu anlatmamıza gerek yok sanırım! 

• Bir telsiz uzmanı olarak, afetlerde telsiz kullanımına dair başka eklemek istediğiniz bir konu var mı?

Beklenen felaketin üstesinden gelinmesi ancak eğitimli ve bilinçli, güçlü bir gönüllü insan kaynağının teşkiliyle mümkün. Haberleşme için de aynı saptama geçerli. Elektronik ve haberleşme sektörü ile ilişkili ve/veya haberleşmeye meraklı bireylerin aramıza katılması beklenen afete bizi daha hazır kılacağı gibi olağan zamanlarda kendilerini geliştirebilecekleri ve boş zamanlarını geçirebilecekleri bir hobiye sahip olacaklardır. Meraklı olan, hobiyi yapmak ve bir yandan da bu kamu hizmeti içerisinde yer almak isteyen detaylı bilgi almak isteyen herkes TRAC Ordu Temsilciliği ile irtibata geçebilirler.