ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ YÜZ YAŞINDA
Necdet Topçuoğlu
Büyük kurtarıcı Mustafa Kemal ATATÜRK, Türk Milletini istiklaline kavuşturduktan sonra sıranın iktisadi alanda kazanılacak zaferlere geldiğini çok iyi biliyordu. Başladığı her işi gördüğü eğitimden kaynaklanan bir yaklaşımla temelden başlayarak sistematik bir şekilde sonuçlandırması en önemli özelliği idi. Bu sebeple, Türkiye’nin kalkınmasına da temelden başlanmalı daha sonra da iktisat ilminin gerekli kıldığı sistematik takip edilerek ekonomik gelişme, muasır medeniyetler seviyesinin üstüne çıkarılmalıdır diye düşünüyordu. Bu anlayışla “Milli Ekonominin temeli ziraattır” diyerek, kalkınmanın temelden başlamasını hedef göstermiştir.
Ulu önder Atatürk, bir işin başlamasını sadece hedef göstermekle kalmaz, işi kendisi yaparak Milletine önder ve örnek olmayı tercih ederdi. Bu sebeple, Türkiye tarımının gelişmesine, örneklik ve önderlik yapmak amacıyla Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde çiftlikler kurmuştur. Bunlar; başta Atatürk Orman Çiftliği, Yalova’da Baltacı Çiftliği, Hatay’da Dörtyol Çiftliği, Tarsus’ta Piloğlu Çiftliği, Silifke’de Tekir ve Şövalye çiftlikleridir. Bu çiftliklerin toplam alanının yaklaşık olarak 102.000 Dekar olduğu bilinmektedir.
Söz konusu çiftlikler bulunduğu bölgelere göre çok önemli özelliklere sahip olmasına rağmen, bunların içinden “Atatürk Orman Çiftliği” Ulu önderin azmini, kararlılığını ve Türkiye’nin kalkınması konusundaki felsefesini yansıtması bakımından özel bir önem taşımaktadır.
Atatürk, 1925 yılının ilkbaharında, tanınmış ziraatçıları davet ederek Ankara çevresinde bir çiftlik kurmak istediğini, bunun için uygun bir alanın bulunmasını kendilerinden istemiştir. Ancak ziraatçılar ekibi yaptıkları araştırma sonucunda, çiftlik kurmak için uygun bir alanı bulamadıklarını Atatürk’e rapor etmişlerdir.
Ancak Atatürk, eliyle çiftliğin bugünkü yerini işaret ederek; istediğim yer böyle olmalıdır. Ankara’nın kenarında hem batak, hem çorak hem de fena bir yer. Bunu biz ıslah etmezsek kim gelip ıslah edecek demiştir. Söz konusu arazi tabiatın hiçte cömert davranmadığı bir bölgede bulunuyordu. Arazinin ova kısmı bataklık olup, kamış ve sazlıklarla kaplı idi. Diğer tarafları ise, otsuz ve kıraç yamaçlardan ibaretti.
Ulu önder işte böyle bir alanda, kimilerine göre imkansızı zorlamak pahasına Türkiye’nin tarımsal kalkınmasına örnek olmak amacıyla “Gazi Orman Çiftliği”nin kurulması için yetkililere gerekli direktifi vermiştir. Çalışmalara öncelikle Abidin Paşa’nın eşi Faike Hanım dan 20.000 dönüm arazi satın alınarak başlanmıştır. Bu girişimi duyan çevre halkı kullanmadıkları çorak ve bakımsız tarlalarını Atatürk’e sattılar. Bu çerçevede Balgat, Etimesgut, Çakırlar, Macun, Güvercinlik, Tahar, Yağmur Baba gibi çiftlik sayılabilecek arazilerde Atatürk tarafından değerinin çok üstünde fiyatlarla satın alınmıştır.
Çiftliğin kuruluş çalışmalarına bizzat nezaret eden Atatürk, “Burayı öyle yeşillendiriniz ki, gözü görmeyen insanlar bile buradan geçerken yeşilliklerin içinden geçtiğini anlayabilsin” demiştir. Çalışmalar uzun yıllar devam etmiştir. Hatta öyle bir zaman olmuştur ki bazı uzmanlar; “öyle bir işe başlandı ki buna ne para yeter nede emek” demişlerdir.
Ancak ulu önder, inancından ve kararlılığından bir adım bile sapmadan bugünkü güzel çiftliği vücuda getirmeyi başarmıştır. Atatürk Orman Çiftliği, Türk Milletinin zorluklar karşısındaki sarsılmaz direncinin bir sembolüdür. Bu topraklara sıradan bir arsa, tarla veya ağaçlık olarak bakmanın doğru bir yaklaşım olmadığını söylemek zorunludur.
Ulu Önder Atatürk, kurmuş olduğu çiftlikleri 13 yıl bizzat işlettikten sonra 11 Haziran 1937 tarihinde yazmış olduğu vasiyet mektubu ile Hazineye hediye etmiştir. Dönemin Başbakanı merhum İsmet İNÖNÜ tarafından Maliye Bakanlığı’na havale edilen mektup aşağıdaki şekilde yazılmıştır.
BAŞVEKALETE,
MALUM OLDUĞU ÜZERE, ZİRAAT VE ZİRAİ İKTİSAT SEHASINDA FENNİ VE AMELİ TECRÜBELER YAPMAK MAKSADI İLE MUHTELİF ZAMANLARDA MEMLEKETİN MUHTELİF MINTIKALARINDA MÜTEADDİT ÇİFTLİKLER TESİS ETMİŞTİM.
ON ÜÇ SENE DEVAM EDEN ÇETİN ÇALIŞMALARI ESNASINDA FAALİYETLERİNİN; BULUNDUKLARI İKLİMİN YETİŞTİRDİĞİ HER ÇEŞİT MAHSULATTAN BAŞKA, HERNEVİ ZİRAAT SANATLARINA DA TEŞMİL EDEN BU MÜESSESELERİ İLK SENELERDEN BAŞLAYAN BÜTÜN KAZANÇLARINI İNKİŞAFLARINA SARF EDEREK BÜYÜK KÜÇÜK MÜTEADDİT FABRİKA VE
İMALATHANELER TESİS ETMİŞLER, BÜTÜN ZİRAAT MAKİNE VE ALETLERİNİ YERİNDE VE FAYDALI ŞEKİLDE KULLANARAK BUNLARIN HEPSİNİ TAMİR VE MÜHİM BİR KISMINI YENİDEN İMAL EDECEK TESİSAT VÜCUDA GETİRMİŞLER, YERLİ VE YABANCI BİRÇOK HAYVAN IRKLARI ÜZERİNDE ÇİFT VE MAHSUL BAKIMINDAN YAPTIKLARI TETKİKLER NETİCESİNDE, BUNLARIN MUHİTE EN ELVERİŞLİ VE VERİMLİ OLANLARINI TESBİT ETMİŞLER, KOOPERATİF TEŞKİLİ SURETİLE, VEYA AYNI ZAHİYETTE BAŞKA SURETLERLE CİVAR KÖYLERLE BERABER FAYDALI ŞEKİLDE ÇALIŞMALAR, BİR TARAFTAN DA İÇ VE DIŞ PİYASALARLA DAİMİ VE SIKI TEMASTA BULUNMAK SURETİLE, FAALİYETLERİNİ VE İSTİHSALLERİNİ BUNLARIN İSTEKLERİNE UYDURMUŞLAR VE BUGÜN HER BAKIMDAN VERİMLİ, OLGUN VE ÇOK KIYMETLİ BİRER VARLIK HALİNE GELMİŞLERDİR. ÇİFTLİKLERİN, YERİNE GÖRE ARAZİYİ ISLAH VE TANZİM ETMEK, MUHİTLERİNİ GÜZELLEŞTİRMEK, HALKA GEZECEK, EĞLENECEK VE DİNLENECEK SIHHİ YERLER, HİYLESİZ VE NEFİS GIDA MADDELERİ TEMİN EYLEMEK, BAZI YERLERDE İHTİKÂRLA FİİLİ VE MUVAFFAKİYETLİ MÜCADELEDE BULUNMAK GİBİ HİZMETLERİ DE ZİKRE ŞAYANDIR.
BÜNYELERİNİN METANETİNİ VE MUVAFFAKİYETLERİNİN TEMELİNİ TEŞKİL EDEN GENİŞ ÇALIŞMA VE TİCARİ ESASLAR DAHİLİNDE İDARE EDİLDİKLERİ VE MEMLEKETİN MINTIKALARINDA DA, MÜMESSİLLERİ TESİS EDİLDİĞİ TAKDİRE, TECRÜBELERİNİ MÜSBET İŞ SAHASINDAN ALAN BU MÜESSESELERİN ZİRAAT USULLERİNİ DÜZELTME, ISTİHSALATI ARTIRMA VE KÖYLERİ KALKINDIRMA YOLUNDA DEVLETCE ALINAN VE ALINACAK OLAN TEDBİRLERİN HÜSNÜ İNTİHAP VE İNKİŞAFINA ÇOK MÜSAİT BİRER AMİL VE MESNET OLACAKLARINA KANİ BULUNUYORUM VE BU KANNATLE, TASARRUFUM ALTINDAKİ BU ÇİFTLİKLERİ BÜTÜN TESİSAT, HAYVANAT VE DEMİRBAŞLARI İLE BERABER HAZİNEYE HEDİYE EDİYORUM. ÇİFTLİKLERİN ARAZİSİ İLE TESİSAT VE DEMİRBAŞINI MÜCBEL OLARAK GÖSTEREN BİR LİSTE İLİŞİKTİR.
MUKTAZİ KANUNİ MUAMELENİN YAPILMASINI DİLERİM.
11.06.1937
Mustafa Kemal ATATÜRK
