KÜÇÜKLERİMİZE HİTAP
Küçüklere hitap konusunda özellikle son yıllarda toplumumuzda belirgin değişiklikler meydana geldi. Bu değişikliklerin meydana gelmesini iletişim araçlarının globalleşmesine bağlamak mümkün. Kültürlerin en önemli özelliklerinden birisi olan dil, belki de bundan en fazla etkilenen değişim alanı oldu.
Birçok kültürde ebeveynler çocuklarına sevgi dolu olduğunu düşündükleri kelimeler olan "annecim" ya da "babacım" diye hitap ediyor. İran kültüründe de sıkça kullanılan bu ifadeyi örneklerle anlatan bir blogger, neden çocuğuna "annecim" diye seslendiği sorusuna, "Onlar biziz, biz de onlarız" diye cevap veriyor. Bir anne-baba olarak belki de sevginin en saf ifadesi olarak kabul edilen bu kelimeler, uzmanlara göre kullanılmamalı; çünkü bu tür ifadeler çocuklarda rol karmaşasına yol açabiliyor.
İranlı bir blogger, Los Angeles'ta çocuğuna "annecim" dedikten sonra yaşadıklarını şöyle anlatıyor:
"Bir gün markette alışveriş arabasında oturan bebeğimizin yanaklarını öpüyordum ve Farsça “seni seviyorum annecim" derken, başka bir kadın duydu. Kafası karışmış gibiydi.
“Adı bu mu?” diye sordu.
Ona İran kültüründe neden çocuklarımızı bize seslendikleri isimlerle çağırdığımızı anlatmaya fırsat bulamadan kasada sıra bana geldi.
Ebeveynlerin çocuklarıyla bu şekilde konuşmasının nedeni, gerçek bir sevgi ifadesi olarak, iyi ya da kötü, kendileri ve çocukları arasında bir kimlik ayrımı görmemeleridir. Onlar biziz, biz de onlarız.
Çocuklarımızın sevinci bizim sevincimizdir, çocuklarımızın acısı bizim acımızdır.
Yeni yürümeye başlayan çocuğumuz yere düşüp dirseğini incittiğinde ve ağlamaya başladığında, baba onu kucaklıyor ve “Acıyor mu babacım?” diye soruyor.
Bunu yaparak oğluna, kendi “yarasının” aynı zamanda babasının da “yarası” olduğu mesajını veriyor."
Sevgi sözcükleri değerli ama bu sözcükler hiç şüphesiz, annelerin ve babaların koşulsuz sevgi duydukları çocukları için son derece masum. Ancak uzmanlar, sevgi sözcükleri çocuk gelişimi için çok kıymetli olsa da onların zihinlerinde rol karmaşası yaratmayacak olan kelimelere yönelmek gerektiğinin altını çiziyor.
Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Yıldırım, "Özellikle küçük yaş grubuyla çalışırken dikkatimizi çeken önemli bir nokta; anne-babaların sevgi sözcüğü olarak 'annecim', 'babacım' gibi sevgi sözcüklerini çocuklarına karşı kullanıyor olması durumu. Bu, çocukların zihninde bir karışıklığa neden olabiliyor ya da çocuklar aslında burada kendilerinin de anne ve baba rolünde olabileceğini hissedebiliyor" diyor
Yıldırım, "Çocuklarda ne yazık ki bu tür hitaplarda rol karmaşaları ortaya çıkabiliyor. Herhangi bir sorun yaşandığında çocuk, zihninde 'Ama ben de anneyim' ya da 'Ben de babayım', 'Ben de bunu yapabilirim' gibi bir etkisinin olduğunu düşünebiliyor. Bu yüzden de küçük yaş grubu çocuklara anne babalık yapılırken en önemli konulardan bir tanesi sınırların ve çerçevelerin net olmasının sağlanmasıdır" ifadelerini kullanıyor.
Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Yıldırım, dikkat edilmesi gereken noktalara ilişkin şunları belirtiyor: "Küçük yaştaki çocukların zihninde soyut düşünebilme becerisi oluşmadığından ve çocuklar 'annecim' 'babacım' gibi ifadeler kullanıldığında bunu gerçek anlamıyla anlayıp kendilerinin de bir anne-baba olduklarını ve aynı sorumlulukları taşıdıklarını ya da kendileriyle aynı akran noktasında anne babaların da kendileriyle aynı özelliklere sahip olduğunu düşünebilmesidir.
Belli ki kültürümüze başka kültürlerden girmiş hitap şekilleri bizim çocuklarımızda da rol karmaşası yaratabilir. Bu nedenle çocuklarımıza; “anneciğim”, “babacığım”, “dayıcığım”, “halacığım” gibi hitaplar yerine “yavrucuğum”, “yeğenim” gibi gerçek durumlarıyla hitap etmeliyiz.